Nieuwbouw Mill

Mill is een dorp in de gemeente Mill en Sint Hubert in de provincie Noord-Brabant in het Land van Cuijk. Het ligt centraal tussen Uden en Cuijk. Het gemeentehuis van Mill en Sint Hubert is hier gevestigd. Op 1 januari 2016 telde Mill 6.067 inwoners.[1] Mill is bekend van de Slag bij Mill en het Kasteel Aldendriel.
Het verklaren van een plaatsnaam is vaak niet eenvoudig. Met betrekking tot de naam Mill hebben al velen een poging gewaagd. Ze zijn tot verschillende conclusies gekomen. De plaatsnaam komt het eerst voor in 1166 als Millen, en wordt dan ook wel als Mylle geschreven. Over wat deze naam betekent bestaat absoluut geen zekerheid:
Voor een goede verklaring zou interdisciplinair onderzoek en een taalkundige vergelijking met plaatsnamen als Milheeze en Meijel moeten worden gedaan.
Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat het gebied al in de prehistorie bewoond was. Op basis van grafvondsten uit de Romeinse tijd met zowel Romeinse als inheemse grafgiften moet er in de Romeinse tijd een redelijke bewoning zijn geweest, ten westen van de huidige dorpskern. Daarna kent het gebied van de gemeente Mill tot ongeveer het jaar duizend een spaarzame bewoning. Gevonden zijn enkele restanten van ontginningsboerderijen. In de 11e en 12e eeuw gingen de mensen er toe over zich te vestigen op de westelijke hoge rug van het Land van Cuijk in de buurt van enkele beekjes. Ook de heren van Cuijk moeten in dit gebied nogal wat bezittingen hebben gehad. Zij waren in ieder geval nauw betrokken bij de stichting van de abdij Mariënweerd. Mill ontwikkelde zich in de loop van de 14e eeuw tot een zelfstandig dorp met een eigen schepenbank. Het zegel van de schepenbank vertoonde de afbeelding van Sint Willibrord de apostel van Brabant. Deze afbeelding is nog steeds te vinden in het gemeentewapen.
Een belangrijke gebeurtenis in de recente geschiedenis van Mill vormt de Slag bij Mill, die plaats vond van 10 mei op 11 mei 1940 en waarbij de nabijgelegen Peel-Raamstelling door de Duitse troepen werd doorbroken. Tijdens de slag brachten de Duitse aanvallers van de 256e Infanterie Divisie drie regimenten en een batterij artillerie in het veld tegen drie bataljons Nederlandse verdedigers die door twaalf oude kanonnen werden ondersteund. Bovendien hadden de Nederlanders aan de westzijde van het defensiekanaal een kazemattenlinie aangelegd. In de vroege ochtend van 10 mei 1940 - de oorlog was slechts 30 minuten oud - reed een Duitse pantsertrein, vergezeld door een troepentrein met een bataljon infanterie aan boord - dwars door de onvoorbereide verdediging en werden de troepen bij de halte Zeeland uitgeladen. Daarmee was de Slag bij Mill een feit geworden. Het lukte de Duitsers echter niet om de toen in de rug aangevallen Nederlandse verdediging te verrassen. Het Duitse bataljon werd geïsoleerd en speelde nadien geen rol van betekenis meer tijdens de slag. In de avond van 10 mei 1940 zette een zwaar Duitse luchtbombardement op de Nederlandse stellingen de toon voor de rest van de slag. Twee Duitse regimenten slaagden er tijdens langdurige gevechten in het donker in ten slotte de verdediging te breken. Lokale gevechten ten noorden van Mill gingen nog door tot de vroege ochtend van 11 mei. Aan Nederlandse kant sneuvelden slechts dertig militairen. Aan Duitse kant was de tol aanzienlijk hoger geweest. Rond de honderd Duitse militairen kwamen om, ongeveer een drievoud daarvan was gewond geraakt. Van de verdedigingswerken langs het defensiekanaal zijn nog diverse kazematten van toen zichtbaar in het hedendaagse landschap.
In 1128 bezat de Norbertijnerabdij van Mariënweerd te Beesd reeds goederen in de omgeving van Mill, en later nam het aantal bezittingen aldaar nog toe. In 1323 verkreeg deze abdij het patronaatsrecht van Jan Boc de Meere, heer van Boxmeer. De kerk van Mill was toen afhankelijk van de parochiekerk van Boxtel, maar in 1326 werd Mill een zelfstandige parochie. Deze is altijd aan de Heilige Willibrordus gewijd geweest.
Op hun beurt splitsten de parochies van Wanroij (1559), Sint Hubert (1796) en Wilbertoord (1962) zich van Mill af.
De kerk van Mill is diverse malen verwoest, en na 1648 werd ze genaast door de hervormden, waarna de katholieken een schuurkerk moesten gebruiken. In 1820 kregen zij hun kerk weer terug. Deze was echter vervallen en werd gesloopt. Er werd een nieuwe kerk gebouwd die echter eveneens verviel en in 1879 werd afgebroken. In 1877 begon men met de bouw van de nieuwe, huidige, kerk en deze werd ingewijd in 1881.
Mill is het grootste dorp en de hoofdplaats van de gemeente Mill en Sint Hubert. Het centrum van de plaats bestaat uit enkele dorpsstraten waaromheen zich in de loop van de 20e eeuw woonwijken hebben gevormd in diverse voor- en na oorlogse karakteristieke bouwstijlen, alsmede een in 1997 verbouwd en in 2012 modern uitgebreid gemeentehuis. Mill heeft een aantal bezienswaardigheden die zich, op de kerk na, buiten het centrum bevinden.
De fabriek van Van Hout begon in 1908 als een klompenmakerij. In 1913 werd een boomzagerij geopend en in 1918 kwam er een houtwolfabriek. Daarna vonden er nog diverse uitbreidingen plaats. Op 10 mei 1940 werd ze verwoest en in december 1940 werd de eerste steen voor de nieuwe fabriek gelegd. Het bedrijf ontwikkelde zich tot een indrukwekkend complex, waar zowel planken en balken als fineer, houtplaat en triplex werd geproduceerd. Later is het bedrijf Mill Wood gaan heten en in 2003 werden de productie-activiteiten te Mill gestaakt en overgebracht naar de tropische landen en Oost-Europa. Wat bleef zijn enkele opvallende rood bakstenen fabrieksgebouwen en een zeer hoge (bakstenen) schoorsteen. De rest van de gebouwen werd gesloopt. Op de schoorsteen staat met grote letters 'Van Hout', in Mill daarom 'De Leugenaar' genoemd.
Mill beschikt over drie supermarkten, twee sportzalen, een bibliotheek en een verzorgings-en verpleeghuis. Op het Marktplein is parkeergelegenheid. Wekelijks vindt hier op woensdagmorgen de groenten- en warenmarkt plaats.
Mill kent een aantal evenementen, zo is er de Jaarmarkt die ieder jaar rond mei gehouden wordt in het centrum van Mill, de kleine kermis die midden September gehouden wordt, het Parkfeest dat georganiseerd wordt door het Feest- en Showorkest Toeternietoe en Kuulenpop dat in het gebied tussen Langenboom en Mill gehouden wordt. Daarnaast wordt er vierjaarlijks de consumenten- en bedrijvenbeurs gehouden, de Hilbo.
Mill kent een veelzijdig verenigingsleven, het dorp heeft meer dan vijftig verenigingen waaronder een aantal sportverenigingen zoals handbalvereniging MHV '81, voetbalclub Juliana Mill, hockeyclub HC Mill, korfbalvereniging Miko'76 en Volleybalvereniging V.V. Apollo.
Vlak bij Mill komt de Landgoed Princepeel Golf & Country Club met een 36 holes golfbaan.
* Het aantal inwoners op 1 januari. De cijfers zijn tot en met het jaar 2009 aselect afgerond op tientallen. Vanaf het jaar 2010 t/m 2012 zijn ze aselect afgerond op vijftallen. Vanaf 2013 zijn de cijfers niet afgerond.
Sint Hubert, Wanroij, Wilbertoord, Odiliapeel, Langenboom.